Ekonomiczna swoboda jednostki jest cząstkowym zjawiskiem tego wielkiego wolnościowego prądu, który począwszy od zmierzchu wieków średnich w religijnym, naukowym i społecznym życiu rządził rozwojem historycznym, a do dzisiejszego dnia jeszcze celu swego nie osiągnął w zupełności. Wolność ekonomiczna rozwinęła się w przeciwieństwie do kurateli państwowej; ograniczeń i przywilejów stanowych

Read More...

Kto kiedykolwiek znalazł się nagle w niebezpieczeństwie śmiertelnym, ten wie, jak obojętny nastrój opanowywał wtedy człowieka pod wpływem nerwowej depresji. Dla chirurgów pospolicie znanym jest u ciężko okaleczonych nastrój zupełnego lekceważenia życia. Dla ludów dzikich śmierć nagła i ból fizyczny nie posiadają tej grozy co dla subtelnie nastrojonej duszy

Read More...

W nas już sam widok krwi, poszarpanych i pokrajanych członków budzi grozę, a wyobrażenie cierpień przez to wywołanych serce nam rozdziera. Mamy odrazę do śmierci gwałtownej i nagłej, gdyż nasuwa nam ona na myśl pełne nadziei życie, którego wątek został przecięty, niespełnione oczekiwania zabitego i żal głęboki jego bliskich.

Read More...

Wiedza przyrodnicza i społeczna znajdują się do siebie w takim wzajemnym stosunku, że ta ostatnia dostarcza logicznego wątku dla badań biologicznych, pożyczkę jednak swoją odbiera ze stokrotnym procentem. I tak ekonomiczne pojęcie wolnej konkurencji było nitką przewodnią dla biologii, lecz mieszczańscy teoretycy społeczni byli tak pozbawieni krytycyzmu, że tę

Read More...

Haeckel w rozmaitych swoich pismach rozwijał tę równoległość między dziejami gatunku a osobnika. Historia zarodka jest wyciągiem z historii szczepu, a innymi słowy ontogenia jest powtórzeniem filogenii. Rozwój osobnika jest prawami dziedziczności zawarunkowanym, krótkim i szybkim powtórzeniem rozwoju rodu tj. poprzedników stanowiących łańcuch przodków danego osobnika. Haeckel zaznaczał dalej,

Read More...

Życie społeczne płynie z organicznego źródła, pozostało organizmem ale stało się czymś więcej jeszcze niż on, a to dzięki tym umysłowym i ekonomicznym urządzeniom, które wyrosły na tle fizycznego życia. Aby dalej jeszcze przeprowadzić analogię między budową organizmu i społeczeństwa, przypomnimy tu zasadnicze prawo biogenetyczne sformułowane przez Mullera i

Read More...

Przykład ten okazuje, o ile słuszną jest organiczna teoria społeczna. Nie należy jednak zapominać, gdy przenosimy jakieś pojęcie z jednej dziedziny w inną że pojęcie samo przez to nieuchronnie zmodyfikowanym zostaje. Zarówno zwolennicy jak i przeciwnicy organicznej socjologii zbyt często o tym zapominają. Stąd też spór ich jest często

Read More...

Staje on na najnowszym stanowisku biologi biorąc dobór nie tylko w rozumieniu Darwina, jako czynnik postępu, lecz jako warunek utrzymania się na osiągniętej wyżynie rozwoju. Tak samo jak oko zwierząt żyjących w ciemności według naszego pojęcia dla tego marnieje, że dla tego gatunku nie posiada już dawniejszego znaczenia i

Read More...

Wprost śmiesznym jest jego twierdzenie, że demokracja społeczna nie przystaje na równą wolność dla wszystkich. Przeciwnie, i ona również żąda tego, by siła i dzielność jednostki rozstrzygały o jej złym czy dobrym losie; ale Spencer i Gaupp nie dopatrzyli, że w społecznej konkurencyjnej walce indywidualne siły i zdolności nie

Read More...

Ludzkość w ciągu swego rozwoju w zasadzie tej uznaje coraz więcej niezbędny warunek społecznego życia a przeciw temu nawet najzapaleńszy zwolennik walki o byt nie będzie miał nic do nadmienienia. Prawo to bowiem bynajmniej nie wyklucza walki o byt i jej zbawiennego wpływu, a właśnie wykluczyć ją pragnie demokracja

Read More...