Wśród wszystkich niższych stworzeń, pisze on, panuje nieustannie stan ogólnej wojny, która przecięciowo do bardzo pomyślnych prowadzi wyników. Zwierzęta mięsożerne nie tylko usuwają z roślinożernych trzód jednostki, które swój czas rozkwitu już przebyły, lecz tępią również słabowite, niekształtne, powolne i słabe zwierzęta. Ten proces oczyszczenia zarówno jak ogólna walka
Demokracja społeczna Archive
I w innym jeszcze kierunku błądzi Prcyer, gdy mniema, że kapitał towar udoskonala, ponieważ bardzo często przeciwnie pogarsza go przez fałszerstwa i oszustwa. „Współzawodnictwo jest postępem”. Później postaram się wykazać, jak z innej strony współzawodnictwo do cofania się wstecz prowadzi. „Każdy człowiek walczy w tym wyścigu od kolebki aż
Podobnym złudzeniom hołdował Preyer i przedtem w odczycie drukowanym w 1869 roku o „Walce o byt”. W rzeczywistości przeludnienie nigdy nastąpić nie może, gdyż naruszona równowaga w stosunku liczby ludności do środków wyżywienia z natury rzeczy sama przywróconą bywa. Śmierć jest regulatorem. Tak się dzieje i dziać będzie zawsze,
Preyer sądzi również, że współzawodnictwo rozwija tak samo szlachetne uczucia jak i umysłowe zdolności. Nie pojmuje on, jak można było w takie m zastosowaniu współzawodnictwa przez darwinistów upatrywać niskie pojęcie moralności, zupełnie tak, jak gdyby tylko egoizm miał być pobudką wszystkich czynów ludzkich. Nie ulega wprawdzie wątpliwości, że u
Do darwinistycznych przeciwników demokracji społecznej zaliczyć można również i W. Preyera, który w swym artykule „Współzawodnictwo w przyrodzie” zastosował prawa Darwina do ludzkiego społeczeństwa. Obszernie wykłada on warunki i wyniki walki o byt w przyrodzie i dochodzi do przekonania, że wszystko to odnosi się również do stosunków panujących między
Poza tym znajdujemy w działach Haeckla niektóre zdania świadczące, że nie uważał on jednak, aby dzisiejszy porządek społeczny był tak na wskroś darwinistycznym, jakby to z powyższego wnosić można było. Jeszcze w ostatnim wydaniu jego „Naturalnej historii stworzenia” znajdujemy następujący ustęp brzmiący bardzo rewolucyjnie: „Dzięki nowej, monistycznej filozofii zaczniemy
Właśnie dla tego zajmują się ludzie świadomą polityką społeczną, by przeciwdziałać zgubnym wpływom tego prawa przyrody; właśnie na tym polega cywilizacja i moralność, by podziałowi i różniczkowaniu przeciwstawić zjednoczenie sił i harmonijne wykształcenie, gdyż właśnie przez takie świadome reagowanie woli na wpływy praw przyrody odróżnia się człowiek od zwierzęcia.
Ciężkie zarzuty i bezpodstawne argumenty wykazane tutaj przez Haeckla przeciw demokracji społecznej są zatem w zasadzie też same co poprzednio. Któż jednak kiedykolwiek zamierzał społeczno-demokratyczne zasady na darwinizmie opierać? Ani Marksowi, ani Engelsowi nigdy nie przyszło to na myśl, a zwolennicy ich dopiero później zaczęli wykazywać związek między jedną
Podział pracy, na którym przede wszystkim postępowy rozwój organicznego świata się opiera. Pozwolę sobie tutaj nadmienić, że jako miody student odwiedziłem raz Haeckla, by z nim pomówić w kwestii darwinizmu i demokracji społecznej. Przekonałem się wtedy, że nie miał on najlżejszego pojęcia o ekonomicznych i historycznych teoriach społecznej demokracji,
Gdyby był chociaż rzucił okiem na dzieła Marksa, byłby się przekonał, iż Marks więcej niż którykolwiek z ekonomistów podnosił historyczną i cywilizacyjną konieczność ekonomicznego podziału pracy, byłby jednak także poznał jak społeczni demokraci ograniczyć i pohamować usiłują zgubne społeczne, etyczne i fizyczne następstwa technicznego podziału pracy. Haeckel widzi tylko